Corticoid và các hệ lụy khi sử dụng không đúng chỉ dẫn

Câu hỏi: Mình đang là sinh viên ngành dược, sắp tới mình sẽ đi thực tập tại nhà thuốc. Mình mong muốn được giải đáp câu hỏi từ nhà thuốc về vấn đề “Corticoid và các hệ lụy khi sử dụng không đúng chỉ dẫn”. Đây sẽ là nguồn kiến thức bổ ích cho mình khi đang theo học ngành dược.

Trả lời: Cảm ơn bạn tin tưởng và lựa chọn Dược sĩ nhà thuốc Đức Nghĩa là nơi chia sẻ.

Corticoid là tên một nhóm thuốc rất thường được sử dụng trong thực hành khám chữa bệnh, trong nhiều chuyên khoa khác nhau như: da liễu, cơ xương khớp, thận – tiết niệu, ung thư, miễn dịch – dị ứng… Loại thuốc còn được mệnh danh là “thần dược” này được sử dụng rộng rãi đến nỗi rất nhiều các sản phẩm được gắn mác “thực phẩm chức năng”, “thuốc đông y gia truyền”… đều có trộn lẫn corticoid.

Bên cạnh những công dụng thần kỳ, corticoid thực sự là con dao hai lưỡi nếu dùng không đúng cách và không đúng chỉ định. Có rất nhiều các biến chứng khác nhau do tình trạng sử dụng corticoid bừa bãi, bài viết dưới đây sẽ chia sẻ với bạn đọc 5 biến chứng nguy hiểm của việc sử dụng corticoid không theo chỉ dẫn có thể gặp phải.

1.Suy thượng thận và hội chứng giả Cushing do thuốc

Corticoid có bản chất gần giống với cortisol – một loại hormon trong cơ thể do tuyến thượng thận tiết ra. Do đó khi lạm dụng các sản phẩm chứa corticoid, sẽ ức chế cơ thể sản xuất cortisol, dẫn đến làm giảm nặng nồng độ hormon này trong máu và gây ra những biến đổi trên cơ thể rất đặc trưng, còn được biết đến với tên gọi Hội chứng giả Cushing.

Các triệu chứng này bao gồm:

• Mệt mỏi, uể oải, cảm giác không còn sức lực để làm việc
• Mặt tròn, mọc râu và ria mép
• Tay, chân teo nhỏ, bụng tích mỡ và phình to, có thể có những vết rạn da mới xuất hiện
• Vai gáy xuất hiện những khối u do mỡ tích tụ
• Xét nghiệm nồng độ Cortisol trong máu lấy lúc 8h sáng rất thấp so với ngưỡng bình thường

Các triệu chứng này có thể được cải thiện nếu phát hiện kịp thời và ngưng sử dụng corticoid, tuy nhiên nếu để lâu, tình trạng suy thượng thận có thể diễn tiến theo chiều hướng xấu, gây ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí tính mạng của người bệnh.

2.Corticoid và các hệ lụy khi sử dụng không đúng chỉ dẫn: Loãng xương

Các sản phẩm chứa corticoid thường được đưa vào các bài thuốc gia truyền chữa bệnh xương khớp do thuốc có tác dụng giảm đau, chống viêm mạnh, có thể cải thiện triệu chứng của người bệnh. Tuy nhiên, bên cạnh tác dụng giảm đau nhất thời, corticoid lại gây nên tình trạng loãng xương nặng.

Vì thế, nếu dùng trong một thời gian dài với liều lượng không được kiểm soát, có thể làm gia tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương, đặc biệt ở phụ nữ đã mãn kinh. Một số trường hợp loãng xương do corticoid để lại hậu quả rất nặng nề với những gãy xương tự phát, bệnh nhân gần như không thể đi lại hay hoạt động được gì, nằm liệt một chỗ.

3.Gia tăng nguy cơ nhiễm trùng

Đối với các bệnh lý tự miễn như Lupus ban đỏ hệ thống, viêm mạch tự miễn,… corticoid là thuốc rất hay được sử dụng do có tác dụng ức chế hệ miễn dịch tự nhiên của cơ thể, giúp cơ thể không tự sinh ra các kháng thể chống lại bản thân mình.

Ngược lại, đối với người bình thường, sự ức chế hệ miễn dịch. Vốn được coi là hàng rào phòng thủ của cơ thể trước các tác nhân xấu bên ngoài. Khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi các tác nhân như vi khuẩn, virus, ký sinh trùng…Làm tình trạng nhiễm trùng trở nên nặng nề hơn. Thậm chí gây ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh.

4.Corticoid và các hệ lụy khi sử dụng không đúng chỉ dẫn: Tăng huyết áp

Sử dụng corticoid lâu ngày là một nguyên nhân dẫn đến tăng huyết áp. Đối với người bệnh đã có tăng huyết áp từ trước. Thì con số huyết áp càng trở nên khó khống chế hơn.

Điều đáng lo ngại là nếu không theo dõi thường xuyên. Người bệnh khó có thể nhận biết được huyết áp của mình đang ở ngưỡng cao. Và có sự điều chỉnh thuốc kịp thời dẫn đến những cơn tăng huyết áp nguy hiểm. Là nguyên nhân của nhiều ca đột quỵ não, nhồi máu cơ tim và tử vong do tim mạch một cách bất ngờ (đột tử).

5.Gia tăng nguy cơ đái tháo đường và các bệnh lý rối loạn chuyển hóa

Corticoid làm gia tăng lượng đường trong máu, gây nên rối loạn chuyển hóa Lipid, điện giải, hạ Calci máu… đều là những bất thường về chuyển hóa gây nguy hại cho cơ thể nếu diễn ra lâu dài. Người bệnh thường ít khi nhận biết được những biến loạn này. Và hầu hết các trường hợp đến khám đều phát hiện ra khi tình trạng bệnh đã trở nên nặng. Và cần can thiệp bằng các thuốc hỗ trợ.

Tóm lại, việc sử dụng corticoid cần phải được sự kê đơn của bác sĩ và theo dõi sát. Để tránh để lại những biến chứng nguy hiểm. Việc tự ý sử dụng hoặc mua thuốc từ những nơi nguồn gốc xuất xứ không rõ ràng. Có thể để lại hậu quả khôn lường, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.

Chuyên mục “Bạn hỏi – Đức Nghĩa trả lời” sẵn sàng trả lời các câu hỏi từ quý độc giả. Nếu có vấn đề về sức khỏe hay hỗ trợ nào về thuốc. Liên hệ chúng mình ngay nhé.