Những điều cần biết về độc tố Botulinum

Câu hỏi:

Những điều cần biết về độc tố Botulinum. Xin nhờ các dược sĩ chia sẻ.

Cách đây 2 ngày tôi có đọc được tin tức 3 người ngộ độc Botulinum tại thành phố Hồ Chí Minh. Điều này làm tôi nhớ lại vụ việc “pate Minh Chay” gây ngộ độc xảy ra hồi tháng 7/2020 cũng bị ngộ độc bởi Botulinum có trong đồ hộp.

Tôi đang hoang mang và rất lo lắng nhưng chưa biết gì về độc tố Botulinum nó có ở đâu, vì sao nó lại gây ngộ độc và dẫn đến tử vong cao.

Trả lời: Những điều cần biết về độc tố Botulinum

Chào bạn. Cảm ơn bạn đã lựa chọn nhà thuốc là nơi giải đáp thắc mắc.

Thời gian qua, nhiều vụ ngộ độc đã xảy ra khi người dân sử dụng thực phẩm có chứa độc tố botulinum. Nhiều trường hợp để lại di chứng nặng nề và đã có người tử vong.

Điển hình là vụ việc “pate Minh Chay” gây ngộ độc xảy ra hồi tháng 7/2020. Kết quả kiểm nghiệm một số sản phẩm “Pate Minh Chay” ở các lô khác nhau đã phát hiện vi khuẩn Clostridium botulinum typ B. Đây là vi khuẩn kị khí tuyệt đối, sinh bào tử, độc tố của vi khuẩn Clostridium botulinum có độc lực rất mạnh, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe, kéo dài và dễ tử vong.

Nhiều người lo lắng đặt câu hỏi thực phẩm như thế nào thì khiến độc tố botulinum sinh sôi, nảy nở? Làm thế nào để phòng, chống ngộ độc thực phẩm do độc tố botulinum gây ra?. Hôm nay cùng Nhà Thuốc Đức Nghĩa đi tìm câu trả lời nhé.

1. Vi khuẩn C.Botulinum và độc tố Botulinum là gì?

Clostridium botulinum (C.botulinum) là một vi khuẩn Gram dương, có hình thái bào tử hình que, sống kỵ khí, di chuyển được, có khả năng sản xuất các độc tố botulinum khi sinh bào tử trong môi trường yếm khí.

C.botulinum lần đầu tiên được công nhận và phân lập vào năm 1895 bởi Emile Van Ermengem, từ một vụ bùng phát bệnh ngộ độc thức ăn do sử dụng giăm bông nhiễm độc tố vi khuẩn C.botulinum.

Trong tự nhiên, các bào tử của vi khuẩn C.botulinum phổ biến và có khả năng sống sót cao ở trong đất và bụi, được tìm thấy trong đát vườn, nghĩa trang, bùn, phân động vật tươi hoặc đã ủ, đường tiêu hóa của động vật.

2.Những điều cần biết về độc tố Botulinum – Độc tố Botulinum xuất hiện ở đâu?

Botulinum là độc tố mạnh nhất từng biết đến với liều lượng gây chết người (khoảng 1.2-1.3 ng/kg khi tiêm và 10-13 ng/kg khi hít vào). Có 7 loại độc tố Botulinum chính là A, B, C, D, E ,F, G. Trong đó, A và B có khả năng gây bệnh cho người, chiếm 98.7% các trường hợp.

Độc tố Botulinum trở thành mối nguy hiểm cho sức khỏe cộng đồng khi thực phẩm đóng hộp trở thành ngành công nghiệp phát triển và lan rộng.

Độc tố Botulinum được công nhận an toàn và hiệu quả để tạo thuốc Botox được sử dụng trong mỹ phẩm từ năm 1989 do Richard Clack, một bác sĩ thẩm mỹ từ Sacramento.

3. Nguyên nhân nhiễm độc tố Botilinum

• Thực phẩm:

Trẻ sơ sinh trong 12 tháng tuổi đang tạo hệ vi sinh đường ruột nên rất dễ nhiễm C. botulinum từ môi trường. Mật ong được xác định là một yếu tố phổ biên gây nguy cơ ngộ độc cho trẻ sơ sinh (chiếm 1/5 các ca nhiễm C. botulinum ở Anh).

Vi khuẩn C.botulinum phổ biến trong môi trường nên có thể lây nhiễm qua các khâu sản xuất. Vận chuyển, bảo quản và sử dụng thực phẩm. Đặc biệt là các lọai thực phẩm đóng hộp. Như: sữa bột, pho mát, xúc xích, lạp xưởng, thực phẩn lên men yếm khí.

Các thực phẩm đóng hộp thường sử dụng nitric để ức chế độc tố botulinum. Các thực phẩm đóng hộp được chế biến thô sơ rất dễ nhiễm khuẩn C. botulinum.

• Vết thương:

Vết thương nhiễm vi khuẩn C. botulinum sẽ tiết độc tố vào máu từ các vết thương hở. Trường hợp này phổ biến từ những năm 1990. Ở những người nghiện ma túy và tiêm chích heroin vào da.

Một số trường hợp hiếm hoi người được phát hiện bị nhiễm độc tố Botulinum. Do sử dụng mỹ phẩm chứa Botox không phù hợp

4.Những điều cần biết về độc tố Botulinum – Biểu hiện khi bị ngộ độc Botulinum

Các triệu chứng ngộ độc Botulinum thường xuất hiện trong khoảng 12-36 giờ (thức ăn có sẵn độc tố). Khoảng 3-10 ngày sau (thức ăn có nha bào vi khuẩn C. botulinum).

Độc tố Botulinum phân cắt các protein cần thiết để kích hoạt thần kinh. Khiến các tế bào không giải phóng được các túi chứa chất dẫn truyền thần kinh. Làm ngừng tín hiệu thần kinh dẫn đến tê liệt. Thời gian ủ bệnh càng ngắn độc tố càng nhiều và nguy cơ tử vong càng cao.

Biểu hiện ban đầu của bệnh: cảm thấy mệt mỏi, buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy. Khi độc tố xâm nhập sâu hơn, có các triệu chứng: Nhìn mờ, sụp mí mắt, liệt mềm 2 bên mặt, gây khó nuốt hoặc khó nói. Người nhiễm độc tố Botulinum hoàn toàn tỉnh táo và không có triệu chứng sốt.

Giai đoạn cuối, chất độc có thể lan rộng, làm tê liệt các cơ. Đặc biệt là tê liệt cơ ngực gây suy hô hấp dẫn đến tử vong.

5.Cách phòng tránh ngộ độc Botulinum

Mỗi người dân nên thực hiện nghiêm túc ăn chín, uống chín. Chỉ sử dụng các sản phẩm thực phẩm, nguyên liệu thực phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng. Tuyệt đối không sử dụng các sản phẩm đóng hộp đã hết hạn sử dụng. Bị phồng, bẹp, biến dạng, hoen gỉ, không còn nguyên vẹn hoặc có mùi vị. Màu sắc thay đổi khác thường.

Đối với thực phẩm đóng hộp công nghiệp, lưu ý khi hộp bị méo. Đặc biệt bị phồng thì người dân không được sử dụng. Vì lúc này sinh vật kỵ khí đã xuất hiện ở bên trong nên đẩy phồng hộp lên.

Cũng có trường hợp hộp bảo quản, dụng cụ bảo quản không phồng. Nhưng khi mở ra nghe tiếng “xì” tức là có không khí ở trong. Mùi hơi nặng hơn thì cũng không nên sử dụng để phòng vi khuẩn kỵ khí, đặc biệt là độc tố botulinum.

Người dân khi sử dụng các sản phẩm đóng hộp nếu gặp phải các triệu chứng nêu trên. Cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Mong rằng bài viết trên đã mang đến cho các bạn những kiến thức khoa học cơ bản về “Những điều cần biết về độc tố Botulinum”  để bạn có thể tự bảo vệ chính mình, bản thân và gia đình.

Nếu có thắc mắc nào đừng ngần ngại gửi câu hỏi cho Đức Nghĩa Pharmacy bạn nhé.